امام رضا علیه السلام ـ به
نقل از پدرانش علیهم السلام، از امام على علیه السلام ـ نقل می کنند که آن حضرت
فرمودند : پیامبر خدا ـ صلی الله علیه و آله
ـ در آخرین جمعه ماه شعبان براى ما خطبه خواند و فرمود:
« اى مردم! همانا ماه خدا ، همراه با برکت
و رحمت و آمرزش ، به شما روى آورده است ؛ ماهى که نزد خدا برترینِ ماه هاست و روزهایش
برترینِ روزها، شب هایش برترینِ شب ها و ساعاتش برترینِ ساعات است.
ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت
شده اید و از شایستگانِ کرامت الهى قرار داده شده اید .
نَفَس هایتان در آن ، تسبیح است ،
خوابتان در آن ، عبادت ، عملتان در آن ، پذیرفته و دعایتان در آن ، مورد اجابت است .
پس با نیّت هاى راست و دل هاى پاک ، از
پروردگارتان بخواهید تا براى روزه دارىِ آن و تلاوت کتاب خویش ، توفیقتان دهد.
چرا که بدبخت ، کسى است که در این ماه
بزرگ ، از آمرزش الهى محروم بماند . با گرسنگى و تشنگى خود در این ماه، گرسنگى و تشنگىِ روز قیامت
را یاد کنید ؛ به نیازمندان و بینوایانتان صدقه بدهید ؛ به بزرگان خود احترام ، و
بر کوچک هایتان ترحّم ، و به بستگانتان نیکى کنید ؛ زبانتان را نگه دارید ؛ چشم
هایتان را از آنچه نگاه به آن حلال نیست ، بپوشانید؛ گوش هایتان را از آنچه شنیدنش
حلال نیست ، فرو بندید ؛ به یتیمان مردم ، محبّت کنید تا بر یتیمان شما محبّت
ورزند ؛
از گناهانتان به پیشگاه خداوند توبه
کنید ؛ در هنگام نمازها ، دستانتان را بر آستان او به دعا بلند کنید ، که آن هنگام
(وقت نماز) ، برترینِ ساعت هاست و خداوند با نظر رحمت به بندگانش مى نگرد و هر گاه
با او مناجات کنند ، پاسخشان مى دهد و چون او را صدا بزنند ، جوابشان مى گوید و
چون او را بخوانند ، اجابتشان مى کند . اى مردم! جان هاى شما در گرو کارهاى شماست ، پس با آمرزش خواهى
خود ، آنها را آزاد سازید ؛ و پشت هاى شما از بار گناهانتان سنگین است ، پس با طول
دادن سجده هاى خود ، آنها را سبک کنید ، و بدانید که خداوند ـ که یادش والاست ـ به
عزّت خود ،سوگند خورده است که نمازگزاران و سجده کنندگان را عذاب نمى کند و در
روزى که مردم در پیشگاه پروردگار جهانیان [براى حساب ]مى ایستند ،آنان را با آتش ،
هراسان نمى سازد .
اى مردم ! هر که از شما در این ماه ، روزه دارى را افطار دهد ،
پاداش او براى آن ، نزد خدا ، آزاد کردن یک برده و آمرزش گناهان گذشته اوست. پس
گفتند : اى پیامبر خدا ! همه ما توانایىِ این کار را نداریم! پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود :خود
را از آتش نگه دارید ، هر چند با یک دانه خرما ؛ خود را از آتش نگه دارید ، هر چند
با یک جرعه آب .
اى مردم! هر کس اخلاقش را در این ماه ، نیکو سازد ، براى او
وسیله عبور از صراط خواهد بود ، در آن روز که گام ها بر صراط مى لغزد ؛ و هر کس در
این ماه بر بردگان خود آسان بگیرد ، خداوند حساب او را سبک خواهد گرفت ؛ و هر کس
در این ماه ، شرّ خود را [از دیگران] باز دارد ،خداوند در روز دیدارش ، غضب خویش
را از او باز خواهد داشت ؛ و هر که در این ماه ، یتیمى را گرامى بدارد ، در روز
دیدار ، خداوند ، گرامى اش خواهد داشت ؛ و هر که در آن به خویشاوند خود نیکى کند ،
در روز دیدار ، خداوند با رحمتش به او نیکى خواهد کرد ؛ و هر کس در آن از خویشان
خود ببُرد ، خداوند در روز دیدار ، رحمتش را از او قطع خواهد نمود ؛ و هر کس در آن
، نماز مستحبّى بخواند ، براى او دورى از آتش ، نوشته مى شود ؛ و هر کس واجبى را
در آن ادا کند ، پاداش کسى را دارد که هفتاد واجب را در ماه هاى دیگر ، ادا کرده
است ؛
و هر کس در آن بر من زیاد
صلوات بفرستد ، خداوند در روزى که وزنه اعمال ، سبک مى شود ، وزنه اعمال او را
بیفزاید ؛ و هر کس در آن ، آیه اى از قرآن تلاوت کند ، پاداش کسى را دارد که در
ماه هاى دیگر ، ختم قرآن کرده است .
اى مردم! در این ماه ، درهاى بهشت ،
بازند . پس ، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نبندد ؛ و درهاى دوزخ ،
بسته اند . پس ، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نگشاید ؛ و شیطان ها در
بندند .پس
، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما مسلّط نسازد» . من(علی .ع) برخاستم و گفتم : اى پیامبر خدا! برترینِ کارها در این ماه چیست؟ فرمود :
«اى ابو الحسن! برترینِ
کارها در این ماه ، پرهیز از حرام هاى الهى است» . سپس گریست . گفتم : اى پیامبر خدا! سبب گریه شما
چیست؟ فرمود :
اى على! بر این مى گریم که حرمت تو را در این ماه مى شکنند. گویا مى بینم تو در
حال نماز براى پروردگار خویشى ، که نگون بخت ترینِ اوّلین و آخرین ، همو که برادر پى کننده ناقه قوم ثمود است ، برمى خیزد و بر
فرق سرت ضربتى مى زند و محاسنت ، از خون سرت ،رنگین مى شود. گفتم : اى پیامبر خدا! آیا در آن حالت ،
دینم سالم است؟ فرمو : دینت ، سالم است . سپس
فرمو : اى على! هر کس تو را
بکشد ، مرا کشته است و هر کس تو را دشمن بدارد ، مرا دشمن داشته است و هر کس تو را
ناسزا گوید ، مرا ناسزا گفته است ؛ چرا که تو از من هستى ، همچون جان من. روح تو ،
از روح من است و سرشت تو ، از سرشت من . خداى متعال ، من و تو را آفرید و من و تو را برگزید و مرا براى
پیامبرى و تو را براى امامت ، انتخاب کرد.
هر کس امامت تو را انکار کند
، نبوّت مرا انکار کرده است . اى على! تو وصىّ من ، پدر فرزندان من ، همسر دختر من وجانشین
من بر امّتم هستى ، در حال حیاتم و پس از مرگم فرمان تو ، فرمان من است و نهى تو ،
نهى من است. سوگند به خدایى که مرا به نبوّت برانگیخت و مرا بهترینِ آفریدگان قرار
داد، تو حجّت پروردگار بر خلق اویى و امین او بررازش
و جانشین او بر بندگانش »
